Een verslag door Arnoud Heerings van de lezing door Erik Borgman tijdens de maandelijkse Pro Deo-bijeenkomst op zaterdag 16 december, met als titel:
Opnieuw leren verwachten
Voor een aandachtig gezelschap in Augustinuskerk te Utrecht klonk Erik Borgman als een profeet. In een vlammend betoog vertelde hij dat de katholieke Kerk in Nederland bang is. We zijn bang voor wat komen gaat. We willen daarom vasthouden wat ons in het verleden zo dierbaar was. Maar zo werkt het niet in het moderne leven. God laat zich niet in het verleden opsluiten. Hij/Zij wil NU iets voor ons betekenen. Daarom moeten we ons openstellen voor de toekomst.
Borgman koppelde dit aan de Advent: maakt de paden recht voor de Heer! Dit betekent niet dat God uit het verleden naar ons toekomt – zoals velen nog wel eens denken. God komt uit de toekomst naar ons toe. Hij /Zij is de Verwachte. Niet Degene die al geweest is. Daarom moeten we een rechte landingsbaan voor Hem/Haar maken, zodat God vanuit een ongewisse toekomst naar ons toe kan komen. Krampachtige behoudzucht gaat de Kerk geen rechte paden leveren. Het is waarschijnlijker dat we de landingsbaan een beetje moeten verleggen, omdat de huidige baan wel goed op het verleden aansluit, maar niet op de toekomst. Daarom kunnen we – volgens Borgman – een ander perspectief op ons kerkelijk leven ontwikkelen. Minder achterom kijken en meer vooruit.
Een en ander betekent niet, dat we overal blij mee moeten zijn. We kunnen best wel somber gestemd zijn om de schijnbare teloorgang van de katholieke Kerk in Nederland. Borgman wrijft het er nog maar eens in: er zijn minder gelovigen die minder geloven en aan hun geloof minder betekenis ontlenen voor de rest van hun leven. Het is een realiteit die niemand van ons kan veranderen. Het is daarom beter om deze realiteit te accepteren en vanuit dit besef ons kerkelijk leven nieuwe vorm te geven. Daarbij moeten we onze oren te luisteren leggen bij de noden van de gewone mensen om ons heen, onze parochiegenoten en onze stadsgenoten. Jong en oud. Arm en rijk.
Paus Franciscus geeft ons daarbij nadrukkelijk in om ook naar de armen te luisteren. Niet om ze allemaal te redden. Dat gaat niet lukken. Maar we kunnen wel naar ze luisteren. Dan zal zeer waarschijnlijk blijken dat de armen niet alleen maar iets te vragen hebben, maar dat zij mensen zijn die ook iets te geven hebben: levenservaring, inzicht, menselijkheid, etc. Borgman leest een citaat voor van Paus Franciscus:
“Door [het] model [dat Jezus voorleefde] gefascineerd, willen wij ons tot het uiterste in de maatschappij invoegen, delen wij het leven met allen, luisteren wij naar hun zorgen, werken wij materieel en spiritueel met hen samen in hun noden, verheugen wij ons met hen die vreugde hebben, huilen wij met hen die huilen, en zetten wij ons, schouder aan schouder met de anderen, in voor de opbouw van een nieuwe wereld. Maar niet als een verplichting, niet als een last die ons uitput, maar als een persoonlijke keuze die ons vervult van vreugde en ons identiteit verschaft”. Paus Franciscus, Evangelii Gaudium (2013), no. 269.
De aanwezigen waren het roerend met hem eens. Erik Borgman werd van harte bedankt voor zijn inspirerende lezing, die op spirituele wijze muzikaal werd omlijst door het duo Magnificat, bestaande uit Annamarie Wesseling (zang) en Caspar Becx (zang & piano).